Edukacja

Szczęśliwi nauczyciele zmieniają świat
Thich Nhat Hanh

Edukacja jest jak rzucony kamień na spokojną taflę wody. Każde działanie może wywołać fale zmian we wszystkim, co nas otacza. Każdy kamień to potencjał, który można wykorzystać, by wpłynąć na otaczający nas świat. Te fale zmian mogą przekształcać nas samych, nasze społeczeństwo i cały świat, tworząc nowe możliwości i inspirując innych do działania.

Nie możemy stworzyć geniuszy. Geniusz już istnieje w każdym z nas. Co możemy zrobić, to stworzyć warunki, w których geniusz może rozkwitnąć - Maria Montessori

Praktyka uważności może odegrać ważną rolę w profilaktyce oraz wsparciu zdrowia psychicznego wszystkich uczestników systemu edukacji. Ma na celu rozwijanie świadomości, empatii i umiejętności radzenia sobie ze stresem, presją, trudnościami, zarówno u uczniów, jak i nauczycieli.

Uważna edukacja

W miarę jak coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z ważności zdrowia psychicznego, uważna edukacja może skupić się na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie ze stresem, lękiem i presją społeczną. Programy uważności mogą w znaczący sposób pomóc uczniom i nauczycielom w budowaniu odporności psychicznej.

Zrównoważony rozwój psychiczny

Gdy nauczyciele sami praktykują uważność i rozumieją jej korzyści, mogą modelować i lepiej przekazywać te umiejętności swoim uczniom. Rozwijanie kompetencji uważności staje się więc ważnym aspektem całościowego podejścia do dobrostanu w edukacji.

Nauczyciel modelujący

Coraz więcej badań naukowych skupia się na korzyściach płynących z praktyk uważności w kontekście edukacji:
Mindfulness in Schools Project, Mindfulness Initiative, MYRIAD, Eline Snel Method

Badania naukowe

 Dobrostan w edukacji

  • Promowanie dobrostanu i zdrowia psychicznego jako obowiązkowego kluczowego celu edukacyjnego w edukacji XXI wieku, zintegrowanego z programem nauczania i wspieranego przez systemowe podejście obejmujące całą szkołę - musi być dobrze wdrożone, zintegrowane z kontekstem szkolnym i utrzymywane w czasie.

    Edukacja może odgrywać kluczową rolę w promowaniu włączającego, sprawiedliwego i lepiej prosperującego społeczeństwa. Pomaga dzieciom i młodzieży rozwijać wiedzę, umiejętności i postawy niezbędne do tego, by stać się odpowiedzialnymi, odpornymi i zaangażowanymi jednostkami oraz prowadzić satysfakcjonujące życie.

    Cele te można osiągnąć tylko wtedy, gdy systemy edukacji są naprawdę sprawiedliwe i włączające. Muszą one zapewniać wszystkim uczniom szansę wykorzystania swojego potencjału, niezależnie od sytuacji osobistej, rodzinnej, kulturowej i społeczno-ekonomicznej.

  • Dobrostan to kondycja, w której uczniowie mogą rozwijać swój potencjał, uczyć się i kreatywnie bawić. Oznacza to:

    ● poczucie bezpieczeństwa, wartości i szacunku
    ● aktywne i znaczące zaangażowanie w działania akademickie i społeczne
    ● pozytywną samoocenę, poczucie własnej skuteczności i autonomii
    ● wspierające relacje z nauczycielami i rówieśnikami
    ● poczucie przynależności do klasy i szkoły
    ● poczucie szczęścia i zadowolenia z życia.

    Uczniowie, którzy doświadczają dobrostanu mogą budować i cieszyć się pozytywnymi relacjami z innymi i czuć przynależność do swojej społeczności szkolnej. Jest to stan, w którym dzieci i młodzież mają możliwość rozwijania swojego potencjału, mają poczucie przynależności do swojej społeczności, jednocześnie rozwijając i wyrażając kompetencje społeczne i emocjonalne we wspierającym środowisku.

  • Najnowsze badania wskazują, że poczucie przynależności uczniów do szkoły spada, a przemoc rówieśnicza ma niszczycielski wpływ na zdrowie uczniów i ich osiągnięcia w nauce.

    Około 20% dzieci w wieku szkolnym doświadcza problemów ze zdrowiem psychicznym, w szczególności lęku i depresji. Pandemia, rosyjska inwazja, zagrożenia klimatyczne - to powody, dla których kwestia ta stała się jeszcze bardziej widoczna, a wielu uczniów cierpi z powodu obniżonego samopoczucia emocjonalnego i motywacji.

    Szkoły i nauczyciele nie są wystarczająco przygotowani do radzenia sobie z tymi wyzwaniami i potrzebują wsparcia.

    Dobrostan nauczycieli i uczniów jest ze sobą ściśle powiązany. Nauczyciele muszą sami zabezpieczyć swój dobrostan, aby móc przyczynić się do zapewnienia dobrego samopoczucia i zdrowia psychicznego swoich uczniów.

  • Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży stało się głównym problemem w Europie, a statystyki są alarmujące:

    ● 20% dzieci w wieku szkolnym doświadcza problemów ze zdrowiem psychicznym w okresie nauki.
    ● 1 na 5 dzieci zgłosiło, że dorastało nieszczęśliwe i zaniepokojone przyszłością z powodu zastraszania, wyzwań związanych z obowiązkami szkolnymi i samotności.
    ● Pandemia COVID-19 pogorszyła trudności ze zdrowiem psychicznym, szczególnie wśród osób już zagrożonych kryzysem.
    ● 24% nauczycieli w Europie alarmuje, że ich praca ma negatywny wpływ na ich zdrowie psychiczne, a 22% zgłasza to samo w odniesieniu do ich zdrowia fizycznego.

    Szkoły mają kluczowe znaczenie dla promowania zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia wśród młodych ludzi. Dzieci i młodzież spędzają znaczną ilość czasu w szkole w okresie krytycznym dla rozwoju ich osobowości i kompetencji społeczno-emocjonalnych.

    Badania wskazują, że uwzględnienie w szkołach programów uczenia się społeczno-emocjonalnego, zdrowia psychicznego, dobrego samopoczucia i zapobiegania bullyingowi jest jednym z najskuteczniejszych sposobów wspierania dobrostanu psychicznego dzieci i młodzieży.

    Jest to zgodne z bardziej holistyczną wizją edukacji, która uznaje, że dzieci i młodzież potrzebują zrównoważonego zestawu kompetencji poznawczych, społecznych i emocjonalnych, aby osiągnąć pozytywne wyniki w szkole i w życiu.

    Takie podejście uznaje społeczne, emocjonalne i fizyczne potrzeby dzieci i młodzieży oraz uwzględnia dobrostan i zdrowie psychiczne jako kluczowy cel kształcenia.

    Związek między uczeniem się akademickim a społeczno-emocjonalnym został wyraźnie podkreślony przez dowody empiryczne, w tym badania neuronaukowe, wykazujące, że uczenie się jest procesem relacyjnym i emocjonalnym. Dbanie o dobre zdrowie psychiczne uczniów jest zatem kluczem do poprawy wyników edukacyjnych.